Wielowyciągówki Sokolicy 2009
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Topografie rejonów wspinaczkowych
- Utworzono: Sobota, 24 październik 2009 16:05
- Opublikowano: Sobota, 24 październik 2009 16:05
- Darek Kaptur
- Odsłony: 12613
Wielowyciągówki Sokolicy
Podczas mojej ostatniej wizyty na Sokolicy w czasie pokonywanie Lotu na Brandysa obserwowałem leżące na lewo formacje. Kłębiące się pod czaszką strzępy informacji przypominały o biegnącej gdzieś tam Drodze Bały. Po powrocie do domu postanowiłem się sprawie przyjrzeć. Lustracja domowego archiwum pozwoliła mi (ku mojemu zdumieniu) zgromadzić nawet sporo publikacji na interesujący mnie temat. Ich ilość spowodowała małą zmianę planów. Zdecydowałem się zając ogólnie wielowyciągówkami na tej nietypowej dla Jury skale.
Uporządkowana literatura którą dysponowałem to:
1. Sokolica – królowa Jury (s.43-44) Góry 12(31) grudzień 1996
2. D. Król. Dolina Będkowska część IV, Skały: Brandysowa, Sokolica, Wysoka . Przewodnik wspinaczkowy Brytana, wyd.I, 1997
3. P. Drobot. Sokolica (s.96-98) Góry 1-2(68-69) styczeń-luty 2000
4. P.Haciski. Jura 2.1, wyd.II, 2002
5. .R. Nowak, P. Rostek.Dolina Będkowska, wyd.II, 2008
6. P.Drobot. Sokolica, podsumowanie prac i topo. www.wspinanie.pl (15.01.2009)
7. T. Ślusarczyk, P.Drobot. Sokolica (topo).www.wspinanie.pl(5.03.2009)
Przeanalizowanie tych materiałów, plus pozwoliły mi zaobsrewować jak w paru przypadkach występują w źródłach duże różnice co do przebiegu dróg i ich wyceny.
Na szczęście dzięki tytanicznej pracy w masywie Sokolicy P. Drobota większość wielowyciągówek ma stałą asekurację, więc ich przebieg jest oczywisty. Kwestia części pasaży nieubezpieczonych sprawa zaczyna być ciekawą. Innym problemem są różne wyceny z jakimi spotkałem się w posiadanych źródłach.
Do dróg wielowyciągowych na Sokolicy należy zaliczyć:
1. Droga Bały
2. Lot na Brandysa
3. Wiosenne Palenie Trawy
4. Lewy Komin
5. Warianty Miksera
6. Droga Ostapowskiego
7. Prawy Komin
1.Droga Bały IV,V+ lubVI, (TRAD lub częściowo TRAD)
M.Bała, S. Urbański 1955
To najbardziej enigmatyczna droga. W Górach 12 z grudnia 1996 występuje pod nazwą Całkiem na Lewo i ma wycenę IV. Biegnie ona też całkowicie na lewo od skał Lewego Świecznika. Inne publikacje lokują start tej drogi (1 wyciąg) tak jak biegnie Lot na Brandysa (wycena z zależności od źródła V+ lub VI). Problemem jednak jest jej przebieg powyżej pierwszego stanowiska. Materiał Sokolica – królowa Jury wskazuje na zarośnięte dzisiaj połacie na lewo od połogiej płyty z wbitymi w nią pięcioma ringami znajdującą się powyżej stanowiska na Locie na Brandysa. Inne publikacje wskazują na przebieg wspólny z Lotem... na odcinku do miejsca, w którym skręca on w prawo za kulminację Lewego Świecznika.
Tutaj Droga Bały ma iść dalej prosto w górę, co oznacza dwie możliwości :
- albo zacięciem między filarkiem którym biegnie Lot na Brandysa, a ewidentnym filarkiem z lewej.
- lub z obejściem wyżej opisanego filarka i wejściem w dużą, totalnie zarośniętą depresję.
Inaczej sprawę widzą autorzy przewodnika po Dolinie Będkowskiej R. Nowak i P.Rostek.
Proponują oni następujący przebieg drogi. Start zgodny z sugestią zawartą w artykule z Gór 12 z roku 1996. Stanowisko pierwsze na półce powyżej stanowiska z Lotu na Brandysa i następnie dalszy przebieg zgodny z wymienionymi wyżej możliwościami.
Najbardziej oszczędnie przedstawiają przebieg Drogi Bały publikacje autorstwa lub współautorstwa P.Drobota. Wydaje się tutaj że Piotr ( i T. Ślusarczyk) uznał że pierwszy wyciąg jest wspólny z Lotem na Brandysa, a co do dalszego przebiegu nie ma pewności i nie precyzował tego w swoich publikacjach.
Reasumując, Droga Bały czeka na ostateczne i jednoznaczne ustalenie przebiegu. Na podstawie dostępnych mi danych określiłem możliwości jej przebiegu:
1. Może to być linia omijająca Lewy Świecznika.
2. Startuje kominkiem na lewo od Lewego Świecznika i osiąga półkę z 1 stanowiskiem z
Lotu na Brandysa. Dalej biegnie razem z nim, by następnie iść równolegle do niego
zacięciem, lub obejść filarek od lewej i osiągnąć zarośniętą depresję.
3. Jest zbieżna z Lotem na Brandysa do miejsca gdzie skręca on w lewo za kulminację
Lewego Świecznika i dalej jak w możliwości 2.
Oczywiście są możliwe jeszcze inne przebiegi, ale przedstawione wyżej wydają mi się najbardziej sensowne.
Analizując powyższe możliwości istnieje dosyć sporo przebiegów alternatywnych dla tej drogi.
2.Lot na Brandysa V+ lub VI
K. Skoczylas 2007
Droga w całości ubezpieczona. Istnieje jednak rozbieżność w kwestii ilości wyciągów. Przewodnik Dolina Będkowska R. Nowaka i P. Rostka sugeruje jej podział na trzy wyciagi. Opracowanie na www.wspinanie.pl. Sokolicy (topo) T.Ślusarczyka i P. Drobota określa ilość ich na dwa. Sugerują oni, że stanowisko nr 2 (według R. Nowaka i P. Rostka) jest tylko stanowiskiem pośrednim do zjazdów. Z autopsji wiem, że sugestia autorów topo ze „wspinania” jest słuszna. Podział drogi na 3 wyciągi powoduje, że 2 i 3 są bardzo krótkie i nic nie stoi na przeszkodzie by nie połączyć ich w całość. Inną sprawa jest długość zjazdu. Z końca drogi na półki jest on krótszy niż 50 m. co powoduję że właściciele liny o długości min.60 m. powinni zjechać bez problemów na pierwsze stanowisko drogi bez potrzeby przesiadania się powyżej (stosując linę 2x50m. osiągnie się półki jednym zjazdem).
Także różnica występuje w wycenie pierwszego wyciągu. Według P.Drobota ma on V+. R. Nowak i P. Rostek podają VI. Niby różnica nie jest wielka, ale dla niektórych może to mieć znaczenie.
3.Wiosenne Palenie Trawy VI.2
P.Drobot 2000
Droga jest w całości ubezpieczona. Wyceny poszczególnych wyciągów też nie budzą większych kontrowersji. W stosunku do proponowanej wyceny 2 wyciągu przez P. Drobota VI+, R. Nowak i P.Rostek proponują VI+/1. Ciekawym jest fakt umiejscowienia w opracowaniach stanowisk w środkowej partii ściany. Sytuacja jest tu o tyle specyficzna, że leżą one w odległości od siebie paru metrów. Takie usytuowanie spowodowane było koniecznością uniknięcia przesztywnienia liny oraz wygodą asekuranta. Najlepiej obrazują to opracowania autorstwa lub współautorstwa P. Drobota ( w końcu on je zainstalował). P. Haciski w swoim przewodniku umieszcza je niezbyt fortunnie jedno nad drugim. Także R. Nowak i P. Rostek nie ustrzegli się przejaskrawienia sytuacji ( patrząc na rysunek w ich przewodniku, wydaje się że dzieli je dosyć duża odległość). Należy jednak zdawać sobie sprawę że Wiosenne Palenie Trawy jest drogą ewidentną i nie można się na niej zgubić, lub przeoczyć stanowisko.
4.Lewy Komin V+
H. Fischer, Cz. Łapiński, K. Paszucha 1943
Klasyka Sokolicy i jedna z najstarszych wielowyciągówek na ścianie. Droga w całości ubezpieczona. Jedyny jej mankament, to w opinii wielu brzydki i wyślizgany start. Potem jest już zdecydowanie lepiej. Przebieg według autorów przewodników i topo jednoznaczny. W dostępnych mi źródłach jedynie P. Haciski określa początek 3 wyciągu trochę na prawo od linii rzeczywistej (linia drogi to: po starcie ze stanowiska trawesik w lewo i dalej w górę wąskim kominkiem). Co do wycen to jedyna rozbieżność z jaką się spotkałem to określenie 3 wyciągu przez R. Nowaka i P. Rostka jako V, gdy inne opracowania podają V-.
5.Warianty Miksera VI lub VI+
P. Drobot, U. Wróbel 2000
Głównym problemem wariantów jest miejsce gdzie się one właściwie kończą. Ich autor, a za nim większość w swoich opracowaniach podają, że należy do nich 2 wyciąg Wiosennego Palenia Trawy. Tym samym Warianty przecinają całą ścianę Sokolicy stając się pełnoprawną drogą. Innego zdania są R. Nowak i P. Rostek umiejscawiając koniec wariantów na stanowisku kończącym pierwszy wyciąg Wiosennego Palenia Trawy. Trudno odmówić im tutaj logiki, ponieważ dalej biegnie kolejny wyciąg tej drogi i Warianty od tego miejsca nie pokonują już żadnego nowego terenu. Pozostaje jeszcze kwestia estetyki. Kończenie „drogi” w połowie ściany, gdy istnieje możliwość dalszego wspinania ( a sama ściana ma tutaj około 70 m. wysokości) wydaje się działaniem nielogicznym i nieefektownym. Warto więc chyba przychylić się do sugestii autora i zakończyć wspinanie nie na 2 lecz 3 stanowisku. Kwestie rozbieżności wycen i rozmieszczenia stanowisk są identyczne z tymi na Wiosennym Paleniu Trawy. Jedynym odstępstwem od prawidłowej linii drogi jest zaznaczenie trawersu ( zbyt nisko) na 1 wyciągu drogi do 1 stanowiska na Lewym Kominie przez P. Haciskiego.
Droga jest w całości ubezpieczona i łatwa orientacyjnie. Na ostatnim wyciągu biegnie blisko 3 wyciągu Lewego Komina .
Ciekawostką może być fakt funkcjonowania w przewodniku P. Haciskiego tej drogi pod nazwą Bezczelne Warianty Miksera.
6.Droga Ostapowskiego VI.1+ (częściowo TRAD)
E.Ostapowski, H. Stonawski około 1966
Jak na Sokolicę to potężna linia. Smaczku dodaje tutaj dokonanych na niej paru przejść na żywca. Pomimo niewygórowanych trudności długość, trochę kruszyzny i momentami trawy powodują dużą klasę takiego przedsięwzięcia. Pierwszym był R. „Riko” Malczyk. Jego przejście było wstrząsem dla ówczesnego środowiska wspinaczkowego. Pomimo upływu lat jest to nadal jeden z najbardziej klasowych „żywców” w Polsce. Pierwszy i drugi „oryginalne” wyciągi drogi zostały ubezpieczone i dzisiaj określa się ich trudności :
-do Grotki (pierwszego łańcucha) V+
-1 + 2 wyciąg VI.1+ ( P. Haciski w swoim przewodniku tych wyciągów nie rozgranicza uznając je za jeden)
Oczywiście można spróbować określić trudności 2 wyciągu bez łączenia go z pierwszym. W tym przypadku będą one oscylowały wokół VI.1/ VI.1+.
Pozostałe długości liny, niestety (?) nie zostały ubezpieczone ringami i oferują mieszaną asekurację z haków oraz tego co sami dołożymy (trzeci wyciąg 3 haki, czwarty ma ich dwa). Zaletą są wszystkie stałe stanowiska. Sprawą dyskusyjną jest pozostawienie bez ubezpiecznia w nowe punkty górnych wyciągów i stworzenie drogi o mieszanej asekuracji. Wspinacze bardzo sportowo nastawieni mogą czuć się tutaj trochę zawiedzeni (same ekspresy to może być za mało), tradycjonaliści zadowoleni, że „ nie zniszczono” odcinków drogi o przyjaznej rzeźbie do zakładania własnej protekcji.
Autorzy opracowań w kwestii wyceny drogi są zgodni co do jej kluczowych trudności. Różnice występują w stosunku do przedostatniego wyciągu:
-P. Drobot w roku 2000 określił jego trudność na V.
-Haciski zgadza się tutaj z P. Drobotem
-R. Nowak i P. Rostek proponują wycenę VI
-w najnowszym opracowaniu (03.2009) P.Drobot i T. Ślusarczyk podają wycenę V+.
7.Prawy Komin VI+
M. Babiński, Cz. Łapiński, K. Paszucha 1940
To najstarsza droga na ścianie. Jest w całości ubezpieczona i jej przebieg, rozmieszczenie stanowisk i wycena w źródłach są identyczne. Posiada ona wariant wyprowadzający na przełączkę za Prawym Świecznikiem. Tutaj występują małe różnice w wycenie. Opracowanie P. Drobota (2000r i 2009r.) i P. Haciskiego podają V+, inne VI.
Ciekawą sprawą jest pokazany w przewodniku P. Rostka i P. Nowaka jeszcze jeden wyciąg startujący ze stanowiska na Prawym Świeczniku prosto w górę i kończący się na kulminacji tej części ściany. Proponują oni wycenę VI.1+ (TRAD). Asekuracja tutaj może być wymagająca. Szkoda że nie jest on ubezpieczony.
Uwagi
Na prawo od Drogi Bały znajduje się całkowicie zarośnięta droga Sajgon (przechodzona) raczej tylko w zimie. Inna możliwością wielowyciągową jest połączenie Supermenów ze Sztolnią Supermenów i Rysą Pokutników. Daje to trudności VI+ z tradowym odcinkiem w sztolni.
Podsumowanie
Analizując poszczególne opracowania warto zauważyć, że autorzy podeszli poważnie do sprawy i nie napotka się w nich żadnych poważnych uchybień dotyczących przebiegu czy wyceny dróg. Kompleksowe ubezpieczenie większości pasaży powoduje że posiadając przewodnik lub topo opracowane po roku 2000 można bez większego stresu odszukać drogę i w czasie wspinania łatwo interpretować jej dalszy przebieg. Niewiadomymi nadal raczej pozostają przebieg Drogi Bały i ostatni wyciąg na szczyt Prawego Świecznika .
Wielowyciągówki Sokolicy - Topo
Topografia ściany czołowej
1.Ogrody Sokolicy
2.Lewy Świecznik
3.Lewy Komin
4.Pyta Skwirczyńskiego
5.Wielka Płyta
6.Prawy Komin
8.Prawy Świecznik
Ogólna charakterystyka
Masyw Sokolicy to dominująca skała wschodniego stoku Doliny Będkowskiej. Znajduje się ona w środkowej części doliny górując nad Brandysówką. Wysokość jej scian dochodzi do 70m. co umożliwiło powstanie tutaj dróg wielowyciągowych, które w naszych skałkach występują stosunkowo rzadko. Po tytanicznej pracy P. Drobota większość dróg posiada kompeksową stałą asekurację. Zostało także ubezpieczone stałą stalową poręczówką dojscie na półki z których startują drogi na ścianie czołowej. W wielu przypadkach na startach znajdują się pojedyncze ringi służące do zabezpieczenia asekuranta. Stanowiska na końcach wyciągów umożliwiają wykonanie zjazdów przez co nie występuje konieczność schodzenia wokół masywu. W czasie działań należy pamiętać o konieczności zawiązania węzła na końcu liny w czasie asekuracji (jeżeli asekurant nie jest nią związany), oraz koniecznie także w czasie zjazdów.
Dojazd
Najkorzystniejszy jest dojazd do Bedkowic. Jadąc od strony Katowic możemy zjechać z autostrady w Trzebini lub dalej przy „jajach kosmitów”. Następnie w obu przypadkach kierujemy się na Krzeszowice, potem Rudawę gdzie zjeżdzamy w lewo z drogi nr 79. Na skrzyżowaniu prze Kobylanami kierujemy się w lewo i dojeżdżamy do Będkowic. Z drogi między opisanym skrzyżowaniem a Będkowicami możemy osiągnąć dno Dol. Będkowskiej kierując się za drogowskazem w lewo w dół.
Jadąc od strony Olkusza skręcamy z drogi nr 94 w Beble w prawo i dalej jadąc główną osiągamy Będkowice. Od strony Krakowa istnieją dwie możliwości: albo drogą na Olkusz (nr 94) do Bebła, lub przez Bolechowice i Kobylany.
Dojście
Zmotoryzowani mogą pozostawić pojazd przy cmentarzu znajdującym się na północ od miejscowości lub w niej samej (plac przy remizie). Dojście pod Sokolicę prowadzi od parkingu przy cmentarzu początkowo polną drogą, następnie wzdłuż linii lasu by osiągną ścieżkę biegnącą stromo w dół wzdłuż ścian masywu Sokolicy. Z dołu od Brandysówki należy iść przez plac biwakowy do linii drzew i trafić na początek ścieżki. Potem kawałek pod górę i już.
Sprzęt
Lina minimum 60m (krótsze mogą w paru miejscach powodować kłopot przy zjazdach) i do 14 ekspresów (Ostapowski). W przypadku prób zrekonstruowania Drogi Bały i końcowych wyciągów Drogi Ostapowskiego potrzebny będzie standardowy zestaw TRAD.
Drogi
1. Droga Bały IV-VI ( min. 42m.TRAD lub częściowo TRAD)
M. Bała, S. Urbański 1955
1+1a. V+ TRAD
1c. VI (V+)
1d. III+
1f. V-
2.Lot na Brandysa V+ - VI (37-47m.)
K.Skoczylas 2007
2a. VI (V+)
2b V
2c V+
2b+2c.V+
część źródeł sugeruje robienie tej drogi na dwa wyciągi (stanowisko miedzy 2b a 2c należy taktować tylko jako przesiadkowe w czasie zjazdów.
3.Wiosenne Palenie Trawy VI.2 (45m.)
P.Drobot 2000
3a. VI.2
3b. VI+/1(VI+)
4.Lewy Komin V+ (57-60m.)
H.Fischer,Cz. Łapiński, K. Paszucha 1943 (częściowo hakowo)
Kaskaderzy po 1970 (klasycznie)
4a. V+
4b. V+
4c. V (V-)
5. Warianty Miksera VI+/1 (55m.)
P.Drobot, U. Wróbel 2000
5a. VI+(VI)
5b. VI
5c. VI+/1(VI+)
6.Droga Ostapowskiego VI.1+ (60m. częściowo TRAD)
E.Ostapowski, H.Stonawski około 1966 (częściowo hakowo)
W. Kurtyka 1978 (klasycznie na wędkę)
R. Malczyk 1985(solo )
6a. V+
6a+6b VI.1+
6c. VI(V+)
6d. IV-
7.Prawy Komin VI+ (60m.)
M. Babiński, Cz. Łapiński, K.Paszucha 1940
Kaskaderzy po 1970 (klasycznie)
K. Miodowicz 1978 (solo)
7a. VI+
7b. V+
wariant na Prawy Świecznik VI.1+ (35m. częściowo TRAD)
7c. VI
7d. VI.1+ TRAD
Uwagi
1. Jeżeli w różnych źródłach występowały różnice w długości drogi to podawałem w jakim
mieszczą się przedziale.
2. Przy różnicach wycen podawałem jako podstawową tą wyższą. Niższa jest umieszczona obok w nawiasie
3. TRAD oznacza potrzebę lub konieczność zakładania własnej asekuracji.